KORONOWANE WIZERUNKI MATKI BOŻEJ W DIECEZJI TARNOWSKIEJ
WPROWADZENIE DO CYKLU ARTYKUŁÓW O KORONACJACH MARYJNYCH.
Przez kilkanaście najbliższych miesięcy będziemy przedstawiać cykl artykułów o sanktuariach Matki Bożej Koronowanej diecezji tarnowskiej. Autorem artykułów jest pochodzący z Tropia Michał Nowakowski, emerytowany nauczyciel, polonista, przewodnik górski. W wersji papierowej teksty można przeczytać w nowosądeckiej "Bathani". Do poszczególnych tekstów będą dołączone galerie zdjęć z poszczególnych sanktuariów.
Marek Nowakowski.
Pochodzenie słów „korona” i „koronacja”
Słowa te w języku łacińskim oznaczają: wieniec, uwieńczenie. Korona- symbol władzy królewskiej, występuje już w starożytności. Jej pierwowzorem były wińce laurowe, które wkładano na głowy cesarzy, królów czy zwycięzców olimpiad. Korona, najpiękniejsza ozdoba głowy, miała postać złotej obręczy ozdobionej liliami i krzyżem, wysadzanej klejnotami. Koronacja (łac. coronatio) to uroczysty akt nałożenia korony na głowę. Kościół np. dokonywał konsekracji dziewic, kładąc na ich głowę koronę. Zwyczaj ów zachował się do naszych czasów w niektórych zakonach i kongregacjach żeńskich. W Kościele prawosławnym podczas obrzędu ślubnego koronuje się nowożeńców, symbolizujących zaślubiny Chrystusa z Kościołem.
Koronacja to uroczysty akt przekazania monarsze insygniów królewskich, połączony najczęściej z kościelną ceremonią namaszczania olejami świętymi. Aktu koronacji dokonywał wysoki rangą duchowny (najczęściej prymas). W Polsce w latach 1025-1829 koronowano 28 królów i 24 królowe. Koronacja odbywała się w niedzielę, a uroczystości trwały (od soboty) trzy dni.
Koronacje Maryjne
Na rozpowszechnienie się koronacji Maryjnych złożyło się wiele przyczyn. Maryja jest przecież Królową jako Córka, Matka i Oblubienica Boża, jest królową wszystkich Świętych, przewyższa bowiem ich cnoty i przywileje, jest wywyższona ponad wszelkie stworzenie, jest pogromczynią grzechu i zła, Radością i naszą Koroną.
W ikonografii, począwszy od wieku XIII przyjęło się przedstawiać Wniebowzięcie NMP i Jej ukoronowanie przez Chrystusa lub przez samą Trójcę Świętą. Z końcem wieku XVI i na początku XVII (1592-1605) ozdobił czczony wizerunek Maryjny w bazylice MB Większej w Rzymie drogocenną koroną z kamieni szlachetnych. Jednak inicjatorem i apostołem obrzędu był kaznodzieja kapucyński Paolucci di Camboli z Forli. W kazaniach zachęcał wiernych do zbierania srebra, złota i kamieni szlachetnych na korony dla Matki Bożej i Dzieciątka Jezus, by w ten sposób wyrazić swoją cześć i oddanie. Z jego inicjatywy dokonano koronacji w Cremnie i Parmie. Pierwszą uroczystość koronacyjną przeprowadzono w Parmie 27 maja 1601r.
Przedstawiciel mediolańskiego rodu arystokratycznego, Sforza, pragnąc uwiecznić obrzęd, przekazał w testamencie 3 lipca 1636 r. Kapitule Watykańskiej wysoki fundusz na stałe koronacje Maryjne. Kapituła otrzymała przywilej udzielania pozwoleń na koronowanie ofiarowanymi przez siebie diamentami wizerunków (obrazów lub rzeźb) Matki Bożej. Koronacji często dokonywali osobiście papieże. Aktu tego mogą dokonać na mocy swej władzy pasterskiej biskupi na terenie własnej diecezji, inni natomiast tylko na podstawie papieskiego breve (łac. Krótkie- urzędowe pismo papieskie). Ojciec Święty, bł. Jan Paweł II osobiście koronował lub poświęcił korony wielu wizerunków lub rzeźb Matki Bożej.
Kiedy w liturgicznym akcie koronacji obrazów wkładamy koronę na głowę Jezusa jako Syna Maryi, na Jej rękach- mamy przed oczyma tę ewangeliczną prawdę o królowaniu Chrystusa. W zjednoczeniu z prawdą o królowaniu Chrystusa wyłania się przed oczyma naszej wiary również prawda o królowaniu Maryi. Jego królestwo- i Jej królowanie- nie jest z tego świata. A jednak zakorzeniło się w dziejach człowieka, w dziejach całego rodzaju ludzkiego- naprzód przez to, że Syn Boży, współistniejący w Ojcu, stał się człowiekiem za sprawą Ducha Świętego w łonie Maryi .
Ostatecznie też owe królestwo zakorzeniło się w dziejach ludzkości przez krzyż, przy którym trwała Bogarodzica jako Socia Redemptoris (towarzyszka, współuczestniczka Odkupiciela). I w tym zakorzenieniu owe królestwo trwa na ziemi. Różne ludzkie wspólnoty doświadczają macierzyńskiego królowania Maryi, które przybliża w nich królestwo Chrystusa. Owe doświadczenie wiąże się miejscami, świątyniami, obrazami. Gdy we wspólnocie ludu Bożego owe doświadczenie królowania Maryi, nabierze przez wiarę pokoleń szczególnej dojrzałości, wówczas rodzi się pragnienie wyrażenia tego aktem liturgicznym. Kościół po stwierdzeniu słuszności tego pragnienia, dokonuje aktu koronacji. W tych słowach Ojciec Święty przybliżył wiernym istotę aktu koronacji. Bł. Jan Paweł II nawiedził wiele sanktuariów, a koronowane obrazy i rzeźby Matki Bożej towarzyszyły mu na ołtarzach w czasie nabożeństw.
fot. Marek Nowakowski. Koronacja Matki Bożej - obraz z XVII w - Sanktuarium Św. Świerada w Tropiu
Maryjność- charakterystyczna cecha diecezji tarnowskiej
Ta cecha przejawia się szczególnie w Maryjnej pobożności Ludu Bożego kochającego Matkę Bożą i chętnie pielgrzymującego do jej sanktuariów. Czci Maryi poświęca się kościoły i kaplice. Na przeszło 420 parafii w naszej diecezji ok. 170 kościołów i kaplic (nie licząc domowych, prywatnych czy przydrożnych) nosi wezwanie Matki Bożej, czczonej w różnych tajemnicach. Wśród kościołów 33 są uznawane za sanktuaria Maryjne, a w kilkunastu z nich są koronowane wizerunki Najśw. Maryi Panny. W kolejnych numerach naszego miesięcznika prezentowane będą, zgodnie z chronologią, koronowane wizerunki Matki Bożej w diecezji tarnowskiej.
Michał Nowakowski. fot. Marek Nowakowski - Matka Boska z Czermnej. Link do strony Bathania.pl
Napisane przez Marek
dnia 03.12.2012 15:53
10572 czytań ·
fot. Marek Nowakowski - Matka Boska z Czermnej.
Napisane przez 
